1. Islamske tekstar
2. Bibelen – eit bibliotek av bøker
3. Intertekstualitet
4. Ein felles semittisk tanke:
Guds Ord materialiserer seg
5. Sakramentalt nærver
6. Tekstens meining – blir til i dialog?
Sjå pensumteksten av
Oddbjørn Leirvik:
Islamske
tekstar. Koranen som heilagtekst og skulebok
Samla/systematisert rett etter
Muhammads død,
autorisert utgåve innan 20
år
Autoriserte
utgåver av Muhammads ord, samla på 800-talet
·
Den klassiske
Muhammad-biografien (sira)
·
”Profethistorier”
om før-islamske trusheltar og profetar
·
Universalhistorier
(frå 900-talet)
Klassiske
koran-kommentarar (tafsir )
Lovtekstar (shari¢a, fiqh)
Teologiske, filosofiske og
mystiske skrifter
GT (den jødiske
bibel):
·
39 bøker i ulike
sjangrar (historie, profetbøker, poesi, visdomslitteratur, apokalypse)
·
skrivne i tidsrommet
950-150 f.Kr.
·
”den
jødiske bibel” i si noverande form først 100 e.Kr.
·
kanonspørsmålet*:
høyrer dei ”apokryfe” skrifene med?
* kanon = rettesnor
·
27 bøker i ulike
sjangrar (evangelier, ”kyrkjehistorie”, brev, apokalypse)
·
skrivne i tidsrommet
50-100 e.Kr.
·
kanonspørsmålet:
diskutert frå 100-talet,
omfanget fastlagt på slutten av 300-talet
Bibelen = Guds Ord: ein
moderne tanke ...
GT: ”så
seier Herren ...” – innramma av menneskeord som tolkar erfaring og
historie i lys av gudstrua
NT: Guds
Ord er Kristus, ikkje boka (Bibelen er Guds Ord fordi den peikar på
Kristus)
Ê Bibelen: ein samtale mellom menneske og Gud?
Ê historisk-kritisk gransking av korleis samtalen har tatt form er legitimt
3 Intertekstualitet
· tekstar kommenterer og spelar på kvarandre
·
begrep, fortellingar osv. blir
”transponert”
frå eit litterært univers til eit anna,
og får ny meining i den
nye konteksten
· eksempel: jødiske-kristne begrep og bibelske
fortellingar
4 Ein felles semittisk
tanke:
Guds Ord
materialiserer seg
Guds ord blir ”sendt
ned” og materialiserer seg
– i inspirerte menneskeord som blir til Skrift,
eller i eit menneskes liv?
·
på
lovtavler/-rullar (Torahen)
·
i eit menneskes liv
(Kristus som Ordet)
·
i ei underfull bok
(Koranen)
Ê ulike forståingar av Guds ”sakramentale” nærvær (ordet blir kjøt, eller ordet blir bok?)
5 Sakramentalt nærver
”Sakrament”: heilag handling som formidlar guddommeleg nærver
Islam:
resitasjon av boka
formidlar Guds nærver i Ordet (Koranen),
åndeleg og fysisk
Kristendom:
feiring av nattverden
formidlar Guds nærver i Ordet (Kristus),
åndeleg og fysisk
6 Tekstens
meining
Ordet er sakrament,
men bøkene er også tekst
som må tolkast ...
Tekstens meining
blir til i samspelet mellom
|
Forfattar Þ TEKST ßÝ historisk |
tolkings- og verknadshistorie |
LESAR ßÝ historisk |
Hermeneutikk:
tolkingslære,
å forstå korleis meining blir til
*
blir
tekstens meining til
i dialog
med skriftene?